როგორ შეიძლება ენერგოეფექტური სამედიცინო ცენტრი იყოს უკეთესი და ღირდეს ნაკლები?

რამდენად მომგებიანია ეს ღონისძიებები?

ენერგოეფექტურობა ნიშნავს ერთის მხრივ, გარემოზე მავნე გავლენის შემცირებას, და მეორეს მხრივ, გრძელვადიან პერსპექტივაში, ფინანსურ დანაზოგს.  “ინოვას” მაგალითი ორივე ზემოაღნიშნული სარგებლიანობის დემონსტრირებაა.

ევროკავშირის და ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკის (EBRD) “ენერგოკრედიტის” ფარგლებში ექსპერტების მიერ ჩატარებული ენერგიის შეფასების მიხედვით, სამედიცინო ცენტრმა მნიშვნელოვანი დანაზოგი გააკეთა შემდეგ სფეროებში:

• ელექტროენერგია: ჩვეულებრივი ვარვარების ნათურების ნაცვლად დიოდური ნათურების გამოყენებით სამედიცინო ცენტრი ყოველწლიურად 17,000 ევროს ეკონომიას აკეთებს;
• ბუნებრივი გაზი: ყოველწლიურად 109,000 მ3-ზე მეტი ბუნებრივი გაზის ეკონომიიდან დანაზოგი 19,000 ევროს უტოლდება.

მთლიანობაში, ენერგიის შეფასების მიხედვით, “ინოვას” მიერ დაზოგილმა ენერგიამ 51% შეადგინა, რაც ახალი ენერგოეფექტური ღონისძიებების განხორციელების შედეგია. ეს ნიშნავს, რომ ცენტრს ასევე შეუძლია  50%-ზე მეტი დაზოგოს ენერგიის და გათბობის გადასახადებზე. გარდა ამისა, აღნიშნული გავლენას ახდენს “ინოვას” მიერ CO2-ის ემისიაზე, ანუ ემისია ყოველწლიურად 330 ტონით მცირდება, რაც წელიწადში 15,000 ხის მიერ აბსორბირებული CO2-ის რაოდენობის ტოლია. 

კლინიკის “ინოვა” დირექტორი გიორგი ყიფიანი ამას “ყველასთვის მომგებიან სიტუაციას” უწოდებს და ამბობს, რომ “ინოვას” ენერგოეფექტურობა არა მხოლოდ კომპანიისთვის არის მომგებიანი, არამედ ასევე გარემოსთვისაც.  

“თითოეული კილოვატი ენერგიის საწარმოებლად უამრავი რესურსი იხარჯება და ხდება CO2-ის ემისია, რაც კაცობრიობისთვის უდიდესი გამოწვევაა.  შესაბამისად, რაც უფრო ნაკლებ ენერგიას მოვიხმართ, მით უფრო ნაკლები ნახშირორჟანგი გამოიყოფა. ზოგადად, უაზროდ დახარჯული ენერგიის დაზოგვით,  უდიდესი წვლილის შეტანა შეგვიძლია გარემოზე ზრუნვის საქმეში”, ამბობს გიორგი ყიფიანი.

ევროკავშირის მხარდაჭერა ენერგოეფექტურობის სფეროში

გიორგი ყიფიანი განმარტავს, რომ რემონტის დროს გამოყენებული სხვადასხვა სამშენებლო მასალა, აღჭურვილობა, მოწყობილობები და ინდივიდუალური სისტემები უფრო ძვირია, ვიდრე საქართველოში ჩვეულებრივ გამოყენებული მასალები, და რომ ბევრი საწარმოსთვის ასეთი მაღალი ფასი ხელმისაწვდომი არ არის. ამიტომაც იყო მნიშვნელოვანი, მისივე თქმით,  “ენერგოკრედიტის” პროგრამის ფარგლებში მიღებული ევროკავშირის გრანტი.

ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკმა (EBRD) “ენერგოკრედიტის” პროგრამა 2007 წელს დაიწყო. ევროკავშირი ამ პროექტში 2012 წლიდან ჩაერთო, როგორც სუბსიდიის დონორი, რომელიც ხელს უწყობს ინვესტიციებს ენერგოეფექტურობის სფეროში. ამ პროექტმა  შვიდი ქართული კომერციული ბანკის საშუალებით სესხები შესთავაზა ბიზნესებს და ოჯახებს საკუთარი ენერგოეფექტურობის გასაუმჯობესებლად. ბენეფიციარებმა ასევე მიიღეს ქეშბექი პროგრამიდან ევროკავშირის გრანტის ფორმით (ენერგოეფექტურ აღჭურვილობასა და მასალებზე გადახდილი თანხის 10-15%). სესხის მისაღებად განმცხადებლებს უნდა დაეკმაყოფილებინათ ერთი პირობა – მათი პროექტი ენერგოეფექტური უნდა ყოფილიყო.

“ენერგოკრედიტი საქართველოს” ადგილობრივი გუნდის ხელმძღვანელი გიორგი ზურაშვილი ამბობს, რომ ბენეფიციარებმა მიიღეს ენერგოეფექტურ რეაბილიტაციაში ინვესტირებული თანხის 10-15%.  კლინიკამ “ინოვა”  მიიღო 10%, ანუ დაახლოებით 29,000 ევრო მას შემდეგ, რაც რეაბილიტაციაზე 290,000 ევრო დახარჯა.

მცირე და საშუალო ბიზნესების გარდა, პროექტის ფარგლებში სამომხმარებლო სესხები ასევე გაიცა კერძო პირებზე საყოფაცხოვრებო ელექტროტექნიკის შესაძენად. ამ სესხების განსახილველად ერთადერთი მოთხოვნა იყო ის, რომ საყოფაცხოვრებო ელექტროტექნიკა უნდა ყოფილიყო ენერგოეფექტური.

“პროგრამის მთლიანი თანხის (68 მილიონი ევრო) 40% ინდივიდუალურ სამომხმარებლო სესხებს მოხმარდა”, ამბობს გიორგი ზურაშვილი.

შეიქმნა ვებ-პლატფორმა, რომელზეც განთავსდა ენერგოეფექტური საყოფაცხოვრებო ელექტროტექნიკა და გამოქვეყნდა იმ მაღაზიების სია, რომლებიც ენერგოეფექტური ტექნიკით ვაჭრობდნენ. ამ ტექნიკის შეძენისას მომხმარებლებს შეეძლოთ განაცხადის შეტანა ევროკავშირის მიერ შეთავაზებულ 10%-იან გრანტზე, რაც იმას ნიშნავს, რომ მომხმარებლებს შეეძლოთ ტექნიკაში გადახდილი თანხის 10%-ის უკან დაბრუნება.

როგორც გიორგი ზურაშვილი აღნიშნავს, ამ მომსახურებით საქართველოში 30,000-მა მომხმარებელმა ისარგებლა: “ამ პროექტმა საკმაოდ დიდ მასშტაბებს მიაღწია”, ამბობს ის.

ენერგოაუდიტი

სესხების და გრანტების გარდა, პროგრამა ასევე ატარებდა საშუალო ბიზნეს-პროექტების ენერგოაუდიტს. “ენერგოკრედიტის” ფარგლებში უფასო ენერგოაუდიტი ჩაუტარდა მცირე და საშუალო საწარმოების მიერ “ენერგოკრედიტის” დაფინანსების მისაღებად წარდგენილ პროექტებს. იმ შემთხვევებში, სადაც საჭირო იყო ენერგოეფექტურობის დამატებითი პოტენციალი, აუდიტორები განმცხადებლებს აძლევდნენ რეკომენდაციებს დასახული მიზნის მისაღწევად. როგორც გიორგი ზურაშვილი ამბობს, “ენერგოაუდიტი ევროპაში დამკვიდრებული პრაქტიკაა, როგორც, მაგალითად, ჩვენთან ფინანსური აუდიტი. საწარმო ვალდებულია პერიოდულად ჩაატაროს ენერგოაუდიტი და ჰქონდეს იმის მკაფიო სურათი, თუ რამდენად ეფექტურად მოიხმარს სხვადასხვა სახის ენერგიას. არსებობს დაწესებული ზღვრები და თუ ორგანიზაცია მათ აჭარბებს, მას ეძლევა ენერგოდანახარჯების შემცირების რეკომენდაცია. საქართველოსთვის ეს პრაქტიკა სიახლეს წარმოადგენს. ენერგოაუდიტი არ არის სავალდებულო, თუმცა მიმდინარეობს მუშაობა კანონმდებლობის დასახვეწად და ევროკავშირის სტანდარტებთან დასაახლოვებლად, რაც ევროკავშირ-საქართველოს ასოცირების შესახებ შეთანხმების ერთ-ერთი ქვეპუნქტია”.