პროექტი არის ევროკავშირის მიერ დაფინანსებული მნიშვნელოვანი ინიციატივა. პროექტის ბიუჯეტი შეადგენს 1,2 მილიონ ევროს. პროექტის მიზანია საქართველოში საზოგადოებრივი ჯანდაცვის შესაძლებლობების გაძლიერება, კერძოდ, დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ცენტრში (დკსჯეც) გენომის სეკვენირების შესაძლებლობების განვითარება და ევროკავშირის რეგულაციებთან და ერთიანი ჯანმრთელობის კონცეფციასთან შესაბამისობაში მოყვანა.

აღნიშნული ინიციატივა შეესაბამება საქართველოს სტრატეგიული ჯანდაცვის პრიორიტეტებს და საკანონმდებლო ჩარჩოს, როგორიცაა კანონი ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ, კანონი საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის შესახებ და მთავრობის შესაბამისი დადგენილებები და სტრატეგიები.

პროექტის სავალდებულო მიზნებია:
1-ლი კომპონენტი: საქართველოს კანონმდებლობის მიახლოება ევროკავშირის კანონმდებლობასთან გენომური ზედამხედველობის საკითხებზე
მე-2 კომპონენტი: ეროვნული გენომური ზედამხედველობის სისტემის გაძლიერება
მე-3 კომპონენტი: ინსტიტუციური შესაძლებლობების გაძლიერება გენომური კვლევების უსაფრთხოებისა და ხარისხის უზრუნველსაყოფად
მე-4 კომპონენტი: საზოგადოების ცნობიერების ამაღლება გენომური სერვისების მნიშვნელობის შესახებ.

კომპონენტი 1: საქართველოს კანონმდებლობის დაახლოება ევროკავშირის სტანდარტებთან
მიზანი: საქართველოს კანონმდებლობის შესაბამისობაში მოყვანა ევროკავშირისა და ჯანმო-ს სახელმძღვანელო პრინციპებთან გენომური ზედამხედველობის კუთხით, საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ზედამხედველობის სისტემაში გენომის სეკვენირების ინტეგრირების მიზნით.

ქვე-შედეგი 1.1: ყოვლისმომცველი პოლიტიკის ჩარჩოს შემუშავება გენომური ზედამხედველობისთვის. აღნიშნული ჩარჩო მოიცავს გენომის მონაცემების მართვის ყველა ასპექტს, მათ შორის, ნიმუშების შეგროვებას, დამუშავებას, შეფასებას, ინტერპრეტაციას, ანგარიშგებას, მონაცემთა კონფიდენციალურობას, გაზიარებასა და დაცვას.

ქვე-შედეგი 1.2: შესაბამისი სამართლებრივი დოკუმენტების შემუშავება და შესწორება, როგორიცაა კანონი ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ, კანონი საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის შესახებ და სახელმწიფო ჯანდაცვის პროგრამები, საქართველოს ჯანდაცვის სისტემაში გენომური ზედამხედველობის ინტეგრირების მიზნით.

კომპონენტი 2: გენომური ზედამხედველობის ეროვნული სისტემის გაძლიერება.
მიზანი: გენომური ზედამხედველობის სისტემის გაუმჯობესება სისტემური და სტრუქტურული სრულყოფის გზით.

ყურადღების სფეროები:
გენომური ზედამხედველობის სერვისების გაძლიერება.
სეკვენირების და ბიოინფორმაციის შესაძლებლობების გაუმჯობესება.
ხარისხის კონტროლის მექანიზმების დანერგვა.
გენომური კვლევების კლინიკური გამოყენების გაუმჯობესება.

ქვე-შედეგი 2.1: გენომის ცენტრის ოპტიმიზაციის გეგმის შემუშავება გენომური ზედამხედველობის სისტემის გაუმჯოსებების და დაავადების საფრთხეებზე რეაგირების მიზნით. აღნიშნული მოიცავს ყოვლისმომცველ შეფასებას ხარვეზების იდენტიფიცირების და სამომავლო ჩარევების პრიორიტეტების გამოსავლენად. გეგმა ითვალისწინებს ორგანიზაციულ, საბიუჯეტო და ლოგისტიკურ საკითხებს და ევროკავშირის წევრ ქვეყნებთან პოტენციურ საერთაშორისო თანამშრომლობას.

უნარების განვითარება: დაძმობილების პროექტის მეშვეობით ახალი უნარების შემუშავება გენომის ეროვნული ცენტრის მხარდაჭერის მიზნით, რომლის მიზანია რეგიონული გენომური ზედამხედველობის განხორციელება და საქართველოს მოსახლეობის გენომის შესწავლა.

კომპონენტი 3: ინსტიტუციური შესაძლებლობების გაძლიერება.
მიზანი: ინსტიტუციური შესაძლებლობების გაუმჯობესება ეფექტური და უსაფრთხო გენომური კვლევებისათვის.

აქტივობები:
ლაბორატორიული შესაძლებლობების შეფასება და განვითარება.
გენომის ცენტრსა და სოფლის მეურნეობის სახელმწიფო ლაბორატორიაში გადამზადების საჭიროებების შეფასება.
ტრენერთა ჯგუფის მომზადება სამომავლო ინტერვენციებისთვის.

ქვე-შედეგი 3.1: დკსჯეც-ისა და ლუგარის ცენტრის მსგავსი ინსტიტუტების შესაძლებლობების გაძლიერება შემდეგნაირად:

სულ მცირე, ათი სპეციალისტის გადამზადება სეკვენირების, მონაცემთა ანალიზისა და ხარისხის უზრუნველყოფის საკითხებში.
ხუთი გენომური ეპიდემიოლოგის და სამი ბიოინფორმატიკის სპეციალისტის გადამზადება სეკვენირების მონაცემთა დამუშავების, მონაცემთა მართვისა და ციფრული ბიბლიოთეკის ორგანიზების საკითხებში.
სემინარის ორგანიზება გენომური ზედამხედველობის ექსპერტებთან ერთად.

კომპონენტი 4: საზოგადოების ცნობიერების ამაღლება გენომური სერვისების შესახებ.
მიზანი: ცნობიერების ამაღლება გენომური სერვისების შესახებ ეფექტური კომუნიკაციისა და საგანმანათლებლო კამპანიების მეშვეობით.

აქტივობები:
კომუნიკაციის სტრატეგიის შემუშავება და საგანმანათლებლო კამპანიების ჩატარება გადაწყვეტილებების მიმღები პირების, ფართო საზოგადოების, სამედიცინო პერსონალის, სტუდენტების, აკადემიური წრეების, კერძო სექტორისა და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებისთვის.
საჯარო ლექციების, სემინარების, ვებინარებისა და საგანმანათლებლო მასალების გამოყენება გენომური ზედამხედველობის და მისი საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის კუთხით სარგებლის განმარტების მიზნით.
ინფორმაციის გაზიარება ვებგვერდებისა და სოციალური მედიის საშუალებით.

ქვე-შედეგი 4.1: ფართო საზოგადოებისა და სამიზნე ჯგუფების ცნობიერების გაუმჯობესება შემდეგი გზით:

გენომური ზედამხედველობის მიღწევებისა და პოლიტიკის შემუშავების შესახებ რეგულარული სიახლეების მიწოდება.
საზოგადოების უკუკავშირის წახალისება და პოლიტიკის ფორმირებაში საზოგადოების წვლილის მნიშვნელობის წარმოჩენა.
საჯარო ლექციებისა და ვებინარების დროს წინასწარი და შემდგომი ტესტირება საკითხის გაგებისა და გაცნობიერების შესაფასებლად და უკუკავშირის გაზიარება სოციალური მედიისა და ვებგვერდების საშუალებით.

საერთო მიზანი:

მიზანი: გენომური ზედამხედველობის გაუმჯობესება საქართველოში საკანონმდებლო და იმპლემენტაციის შესაძლებლობების გაზრდის გზით.

ინდიკატორი:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): დაავადებათა ზედამხედველობის არსებულ სისტემას გენომური სექვენირების შეზღუდული შესაძლებლობები აქვს.

სამიზნე მაჩვენებელი (2025): გენომური ზედამხედველობა სრულად ინტეგრირებულია ეროვნულ სისტემაში.

კონკრეტული პროექტის მიზნები:

მიზანი: დკსჯეც-ში გენომის სექვენირების შესაძლებლობების განვითარება და ევროკავშირის დირექტივებთან და ერთიანი ჯანმრთელობის კონცეფციასთან შესაბამისობაში მოყვანა.



ინდიკატორები:

მონიტორინგს დაქვემდებარებული პათოგენების რაოდენობა:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): ზედამხედველობა 3 პათოგენზე.

სამიზნე მაჩვენებელი (2025): ზედამხედველობა 8 პათოგენზე.

გლობალური დაავადებების რეპორტინგის ქსელები:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023):

მონაწილეობა 2 ქსელში.

სამიზნე მაჩვენებელი (2026): მონაწილეობა 5 ქსელში.


სავალდებულო შედეგები/შედეგები კომპონენტების მიხედვით:

კანონმდებლობის შესაბამისობაში მოყვანა:

მიზანი: გენომურ ზედამხედველობის საკითხებში საქართველოს კანონმდებლობის დაახლოება ევროკავშირის სტანდარტებთან.



ინდიკატორები:

ჰარმონიზებული სამართლებრივი აქტების რაოდენობა:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): შესაბამისობა არ არის.

სამიზნე მაჩვენებელი (2025/2026): სამართლებრივი აქტები შესაბამისობაშია მოყვანილი.

სამართლებრივი აქტები, რომლებიც შეესაბამება ჯანმო-ს სახელმძღვანელო პრინციპებს:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): სამართლებრივი აქტების შესაბამისობა არ არის.

სამიზნე მაჩვენებელი (2025/2026): აქტები შემუშავებულია ჯანმო-ს სახელმძღვანელო პრინციპების შესაბამისად.

ქვე-შედეგები:

1.1: პოლიტიკის ჩარჩოს შემუშავება:

შეფასების ხელმისაწვდომობა:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): შეფასება არ არის.

სამიზნე მაჩვენებელი (2025): შეფასება დასრულებულია.

კონცეფციის დოკუმენტი:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): კონცეფცია არ არის შემუშავებული.

სამიზნე მაჩვენებელი (2025): კონცეფციის დოკუმენტი შემუშავებულია.

1.2: საკანონმდებლო პაკეტი:

კანონების/კანონქვემდებარე აქტების სტატუსი:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): ცვლილებები და დამატებები არ არის.

სამიზნე მაჩვენებელი (2025): შესაბამისი კანონები/კანონქვემდებარე აქტები შემუშავებულია.



ეროვნული გენომური ზედამხედველობის გაუმჯობესება:



მიზანი: გენომური ზედამხედველობის ეროვნული სისტემის გაძლიერება.

ინდიკატორები:

გენომური ზედამხედველობის პროტოკოლები:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): პროტოკოლები არ არის შემუშავებული.

სამიზნე მაჩვენებელი (2026): პროტოკოლები შემუშავებულია.

პრიორიტეტული პათოგენების სია:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): პათოგენების სია არ არის ჩამოყალიბებული.

სამიზნე მაჩვენებელი (2025): სია დამტკიცებულია.

ინტეგრირება საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სისტემაში:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): არ არის ინტეგრირებული.

სამიზნე მაჩვენებელი (2026): ნაწილობრივ ინტეგრირებულია



ქვე-შედეგები:

2.1: ოპტიმიზაციის გეგმა:

ფუნქციური მიმოხილვის ანგარიში:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): ანგარიში არ არის.

სამიზნე მაჩვენებელი (2025): ანგარიში დასრულებულია.

განვითარების გეგმის სტატუსი:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): გეგმა არ არის შემუშავებული.

სამიზნე მაჩვენებელი (2025): გეგმა მომზადებულია.

ინსტიტუციური შესაძლებლობების გაძლიერება:



მიზანი: ინსტიტუციური შესაძლებლობების გაძლიერება გენომური კვლევების უსაფრთხოების და ეფექტურობისთვის.

ინდიკატორები:

სტრატეგიული გეგმა:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): გეგმა არ არის შემუშავებული.

სამიზნე მაჩვენებელი (2026): სტრატეგიული გეგმა ხელმისაწვდომია.

ტრენერთა გადამზადების კურსების (TOT) რაოდენობა:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): არცერთი ტრენინგი არ არის ჩატარებული.

სამიზნე მაჩვენებელი (2026): ჩატარებულია მინიმუმ 6 ტრენინგი ტრენერებისთვის (TOT).

გადამზადებული სპეციალისტების რაოდენობა:

WetLab-ის სპეციალისტები:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): 3 სპეციალისტი.

სამიზნე მაჩვენებელი (2026): დამატებით 5 სპეციალისტი.

ბიოინფორმატიკის სპეციალისტები:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): 3 სპეციალისტი.

სამიზნე მაჩვენებელი (2026): დამატებით 4 სპეციალისტი.

გენომური ეპიდემიოლოგები:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): არცერთი.

სამიზნე მაჩვენებელი (2026): მინიმუმ 5 ეპიდემიოლოგი გადამზადებულია.



საზოგადოების ცნობიერების ამაღლება/გაზრდა:

მიზანი: ცნობიერების ამაღლება გენომური სერვისების მნიშვნელობის შესახებ.

ინდიკატორები:

საკომუნიკაციო სტრატეგია:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): სტრატეგია არ არის ჩამოყალიბებული.

სამიზნე მაჩვენებელი (2025): სტრატეგია შემუშავებულია.

ცნობიერების დონე:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): ინფორმაცია ცნობიერების დონის შესახებ არ არის.

სამიზნე მაჩვენებელი (2026): გაზრდილი ცნობიერება.



ქვე-შედეგები:



4.1: გაზრდილი ცნობიერება:

საინფორმაციო მასალა:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): მასალა არ არის შემუშავებული.

სამიზნე მაჩვენებელი (2025): მასალა შემუშავებულია.

საინფორმაციო ხასიათის შეხვედრები:

საბაზისო მაჩვენებელი (2023): არცერთი შეხვედრა.

სამიზნე მაჩვენებელი (2026): ჩატარებულია მინიმუმ 6 შეხვედრა

ეს მიმოხილვა მოიცავს პროექტის მიზნებს, ინდიკატორებს და სამიზნე მაჩვენებლებს საქართველოში გენომური ზედამხედველობის შესაძლებლობების გაძლიერების მიზნით, როგორიცაა, კანონმდებლობის დაახლოება, სისტემის გაუმჯობესება, ინსტიტუციური გაძლიერება და საზოგადოების ცნობიერების ამაღლება.