აღმოსავლეთ ევროპის ენერგოეფექტურობისა და გარემოსდაცვითი პარტნიორობა (E5P) არის 243 მილიონი ევროს მოცულობის სხვადასხვა დონორების და განმახორციელებელი სააგენტოს მიერ შექმნილი ფონდი, რომელიც ევროკავშირმა შვედეთის პრეზიდენტობის დროს 2009 წელს წამოიწყო, რათა ხელი შეუწყოს მუნიციპალიტეტების ინვესტიციებს ენერგოეფექტურობისა და გარემოსდაცვით პროექტებში აღმოსავლეთ პარტნიორობის რეგიონში. ფონდმა, რომელიც თავდაპირველად უკრაინაში ახორციელებდა თავის საქმიანობას, 2014 წელს ოფიციალურად გააფართოვა თავისი საქმიანობა და სომხეთი, საქართველო და მოლდოვა მოიცვა, ხოლო 2017 წელს ამ ინიციატივას ბელორუსიაც, ხოლო 2019 წელს აზერბაიჯანი შეუერთდა.

E5P ფონდში ფინანსური წვლილი შეაქვს ევროკავშირს და 24 ქვეყნისგან შემდგარ ჯგუფს, მათ შორის იმ ქვეყნებს, რომლებიც ფონდიდან იღებენ მხარდაჭერას. ფონდში ყველაზე დიდი მოცულობის კონტრიბუცია ევროკავშირს შეაქვს, და იგი იმავდროულად ფონდის კონტრიბუტორების ასამბლეის - E5P–ის მთავარი მმართველი ორგანოს თავმჯდომარეს წარმოადგენს. EBRD მოქმედებს, როგორც E5P ფონდის მმართველი, და იგი უზრუნველყოფს ადმინისტრაციულ მხარდაჭერას ყველა დაინტერესებული მხარის სახელით ფონდის მართვის მიზნით.

როგორ მუშაობს ფონდი

E5P საინვესტიციო გრანტების გარდა ფონდი მოიცავს მონაწილე განმახორციელებელი სააგენტოების მიერ გამოყოფილ სესხებს, რომლებიც საბაზრო ბარიერების აღმოფხვრასა და გარემოსდაცვითი პროექტების მხარდაჭერაზეა მიმართული, რომლებსაც განვითარების ხელშეწყობის თვალსაზრისით დიდი პოტენციალი გააჩნიათ, და ტრადიციულად ეს პროექტები მუნიციპალურ სექტორში ხორციელდება. განმახორციელებელი სააგენტოებია: ევროპის საბჭოს განვითარების ბანკი (CEB), ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკი (EBRD), ევროპის საინვესტიციო ბანკი (EIB), გერმანიის რეკონსტრუქციის საკრედიტო ბანკი (KfW), ჩრდილოეთის გარემოსდაცვითი საფინანსო კორპორაცია (NEFCO), ჩრდილოეთის საინვესტიციო ბანკი ( NIB) და მსოფლიო ბანკის ჯგუფი (WBG).

სექტორები, რომელთა დაფინანსებაა გათვალისწინებული

აქამდე ფონდი მუნიციპალურ სექტორზე ამახვილებდა ყურადღებას და მხარი დაუჭირა პროექტებს, რომლებიც მიმართული იყო ცენტრალურ გათბობაზე, მყარი ნარჩენების მართვაზე, წყლისა და ჩამდინარე წყლების გაწმენდაზე, შენობების ენერგოეფექტურობაზე (სკოლები, საბავშვო ბაღები, საავადმყოფოები და საცხოვრებელი სახლები), ქუჩების განათებაზე და ურბანულ ტრანსპორტზე. გარდა ამისა, პოტენციურად დასაშვებია ფონდის ფარგლებიდან ინფრასტრუქტურისა და ენერგეტიკის სექტორების პროექტების დაფინანსება, როგორიცაა განახლებადი ენერგიის წარმოება (ბიომასის ჩათვლით), სისტემების ურთიერთდაკავშირება და რესურსების ეფექტურობის უზრუნველყოფა საჯარო და კერძო სექტორის მომხმარებლებში.

ფონდი ორიენტირებულია ცხოვრების გაუმჯობესებაზე და სისტემურ ცვლილებებზე, და შესაბამისად, პრიორიტეტს ანიჭებს პროექტებს, რომლებიც ჩართულობის ხელშეწყობაზე მიმართული პოლიტიკის კომპონენტებს მოიცავენ. საპროექტო წინადადებებს ერთობლივად შეიმუშავებენ მიმღები ქვეყანა და განმახორციელებელი სააგენტოები, ქვეყნის კონკრეტული პრიორიტეტების გათვალისწინებით.

თავისი ინვესტიციების საშუალებით, E5P მიზნად ისახავს მთელი რიგი მდგრადი განვითარების მიზნების მიღწევის ხელშეწყობას, მათ შორის, მდგრადი ქალაქები, სუფთა წყლით მომარაგება, სანიტარიული პირობების გაუმჯობესება, კლიმატის სფეროში ქმედებები და სხვა. E5P პროექტების შედეგად მიღწეული იქნება CO2-ის თითქმის 1 მილიონი ტონის ექვივალენტური ოდენობის შემცირება, და ასევე მრავალი სხვა სარგებელის მიღება ურბანული ჰაერის დაბინძურების შემცირების, ნარჩენების და ჩამდინარე წყლების შემცირების თვალსაზრი

პროექტების მეშვეობით ფონდი შემდეგს ისახავს მიზნად:

- CO2– ის და სხვა მავნე სათბური გაზების ემისიების შემცირება.
- ენერგოეფექტურობის გაუმჯობესება.
- პოლიტიკის შესახებ დიალოგისა და მარეგულირებელი რეფორმების მხარდაჭერა.